Enerzijds hebben we de toch best heldere term de ‘overgang’. Aan de andere kant kom je ook nog termen tegen die ingewikkelder zijn. Namelijk: ‘perimenopauze,’ ‘menopauze’ én ‘postmenopauze.’ Je zou van minder door de bomen het bos niet meer zien. Vandaar hier, een korte uitleg.

Perimenopauze = gewoon de overgang
Laten we met de ingewikkeldste term beginnen, en dat is dan ook de minst bekende. De perimenopauze is eigenlijk gewoon de overgang. Hiermee wordt de periode aangeduid waarin je met nog zo’n duur woord in transitie bent, ofwel van de ene in de andere toestand overgaat. Eerst was je een menstruerende vrouw, iemand in een levensfase waarin je doorgaans in staat bent om kinderen te krijgen. Je bent vanaf je eerste menstruatie officieel vruchtbaar, zij het dat natuurlijk lang niet iedere vrouw ook echt kinderen kan krijgen (aan die moeilijke situatie wil ik uiteraard niets afdoen, er wordt al te vaak vanzelfsprekend gedaan over kinderen kunnen krijgen). Aan de andere kant van het vruchtbaarheidsspectrum is de situatie waarin je vruchtbare periode voorbij is, en je menstruatie is opgehouden. De perimenopauze ofwel overgang, is de tijd waarin je van de vruchtbare periode van je leven, overgaat richting niet-vruchtbare periode van je leven.

Menopauze, regenopauze
Menopauze. Gelukkig gaan we dat woord steeds gemakkelijker gebruiken, en is het ook geen cliché-onderwerp meer voor akelige grappen. Dat meer gemeengoed worden van het woord neemt niet weg dat deze term door hele bosjes mensen gebruikt wordt voor de overgang, en dat klopt dus niet. Althans niet met de oorspronkelijke betekenis, zoals te vinden in het klassieke etymologische woordenboek. Meno komt van het Griekse ‘men,’ ofwel maand. Denk aan het ouderwetse woord voor menstruatie, maandstonde, en je weet waarnaar het verwijst: je maandelijkse bloeding. ‘Pauze’ is dan weer Grieks voor een woord dat de verwarring waarschijnlijk heeft opgeroepen. ‘Pausis’ staat namelijk zowel voor een pauze, als voor een ophouden met. Is de klassieke interpretatie dus ‘het uiteindelijk ophouden van de vrouwelijke maandstonden,’ inmiddels nemen we dat ruimer en wordt de situatie van het soms tijdelijk pauzeren met je menstruaties, de overgang dus, óók met het woord aangegeven. Voor de taalpurist is menopauze echter de bovenbeschreven eindstation voor je vruchtbare tijden, de periode in je latere leven waarin je menstruatie is opgehouden en kinderen krijgen onmogelijk is geworden. Met vruchtbare tijden bedoel ik hier puur het fysieke aspect. Want de menopauze is volgens vele vrouwen, onder wie Barbara Marx Hubbard en Margaret Mead, juist een periode die voor je geest en vitaliteit extra veel vruchtbaarheid kan betekenen! Een regenopauze noemen zij dat, en ook dit toenemende inzicht maakt van de term een minder beladen geval dan ooit normaal was. Ik las ooit ergens dat vrouwen op hun menstruatie met weemoed zouden terugkijken, wanneer die voorgoed uit beeld is. Wil de vrouw voor wie dit geldt, opstaan? Ik ken haar niet. Bloed, pijn, rommel…. good riddance, mooi om ervan af te zijn. Toch?

Postmenopauze
Dan hebben we nog de noemer ‘postmenopauze’ over. Uit bovenstaand verhaal volgt het al, het woord postmenopauze heeft alleen bestaansrecht als je de moderne verruiming van de term menopauze volgt. Dus als je het pauzeren en weer beginnen en weer pauzeren (enzovoorts) van je ongesteldheid wilt benoemen als een ‘pausis’ in je ‘menos’ (maanden, alweer Grieks). En niet het definitieve ophouden van de maandelijkse bloedingen en je vruchtbare periode. Postmenopauze, to be or not to be, that is the question. Zeg het zelf maar. Ik zeg: weg met de verwarring, dat woord bestaat niet.

Biologie is geen wiskunde
Ook als het gaat om overgangsklachten, blijven we vrolijk in de verwarringspot roeren. Want biologie is geen wiskunde, zeker niet bij ons vrouwen. Was het maar waar dat overgangsklachten zich netjes afmeldden zodra je de overgang voorbij bent en je menstruaties verleden tijd zijn. Maar de klachten die we zo graag aldus categoriseren, kunnen in realiteit zowel vóór de overgang, tijdens als erna optreden. Wel zijn de klachten vóór de overgang in de regel subtieler dan tijdens de overgang, en ebben ze tijdens de menopauze zij het vlotter, zij het trager, doorgaans weg. Zit er toch nog wat regelmaat in de niet-regelmaat die overgang heet. Een schrale troost, voor ons zielen die nog niet helemaal boven Jan zijn op dit gebied, maar zoals ik vaker zeg: het leven is geen dropfabriek, maar wij zijn zelf ook niet van suiker.