Of het je nu zelf treft of een dierbare vrouw in je omgeving, hartkwalen komen voor ons vrouwen de laatste tijd wel heel dichtbij. Ten eerste in het nieuws, omdat de medische wetenschap nog zo weinig van ons snapt op dat gebied. Ten tweede omdat hartziekten een knoepert van een bedreiging blijken voor ons vrouwen. Waarom wij?

Ik gun je zoveel beter dan dat telefoontje dat ik een dikke maand geleden kreeg: je moeder ligt op de intensive care met een beroerte, als gevolg van haar hartkwaal. Of het nou jezelf treft of een dierbare vrouw in je omgeving, het effect is gelijk. Ontreddering, en onzekerheid over de toekomst. Wat betekent dit? Hoe nu verder? En niet alleen ben ik sindsdien heel wat bezig met het uitzoeken van de betekenis voor de situatie zoals die is, maar ook wil ik weten waarom het ons vrouwen zo vaak treft en wat wij, juist als vrouw zijnde, moeten weten en doen om ons risico te verkleinen.

Vrouw en hartaanval: andere symptomen dan mannen
In de wetenschap zijn wij vrouwen lang behandeld als mannen. Wat uit onderzoek onder mannen bleek, werd een op een naar onze situatie vertaald. Dit blijkt onjuist. Een van de redenen dat een hartaanval in een vrouw vaak verkeerd wordt gediagnoseerd, is dat de symptomen anders zijn. Je kent het clichébeeld wel uit de film, als een man een hartaanval krijgt, grijpt hij naar adem happend naar zijn borst als teken van een scherpe pijn in die streek. Dit mag kort door de bocht zijn, maar zeker is dat een blokkade van een hoofdader die symptomen kan opleveren. Echter, bij vrouwen gaat het vaak om blokkades in een aantal kleinere aderen, met subtielere gevolgen. Als vrouw moet je dus ook alert zijn op zaken als uitputting, duizeligheid, misselijkheid, pijn in een of beide armen, kortademingheid en zelfs enkele symptomen die je nooit aan een hartaanval zouden doen denken. Namelijk last van je nek, kaak, schouder, bovenste rug… en maagklachten!
(bron: Mayo Clinic)

Waarom wij?
Een van de oorzaken van hartklachten is en blijft stress. Man of vrouw, stress vermijden is de boodschap. Maar er zijn enkele verschillen specifiek voor ons vrouwen. Hormonen zijn een belangrijke onderbelichte factor. Het goede nieuws is dat vrouwelijke hormonen tot aan de overgang een remmende rol lijken te spelen bij het ontwikkelen van hartproblemen. Het slechte nieuws, je voelt het al aankomen, is dat de perimenopauze de zaak verandert. Ben je eenmaal in de menopauze beland, dan heb je een ‘goede’ kans op een hogere boeddruk, een van de toeleidende factoren bij hartkwalen. Ook kan je cholesterolgehalte verhoogd zijn ten opzichte van de periode voor de overgang. Ook dat is een factor bij het ontstaan van hartproblemen.

Zwangerschap en ongesteldheid
Je zwangerschap kan je bloeddruk verhogen, en daarmee je kans op hartziekten. Een nog weinig ontgonnen gebied zijn de hormonale veranderingen waar een vruchtbare vrouw elke maand mee kampt: de schommelingen rond je menstruatie. Binnen het Erasmus MC doe internist Roeters van Lennep momenteel onderzoek op dat gebied. Maar als je het idee hebt dat je hart onrustiger wordt tijdens het ongesteld zijn, dan ben je in elk geval niet de enige. Ga met klachten in elk geval even langs de huisarts.

Meten is weten
Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Het zijn geen aantrekkelijke klusjes, maar het is wel belangrijk om periodiek te laten kijken hoe het gesteld is met je bloeddruk en je cholesterolgehalte, zeker als je bepaalde klachten hebt of in een risicovollere periode zit – met name zwangerschap of overgang.

In elk geval doen
Belangrijk zijn de basisregels voor iedereen, vrouw of man. Naast de koei van een factor die stress is, zoals eerder genoemd, zijn er wat leefregels die wel vanouds bekend zijn. Regelmatig bewegen, matig zijn met vet en gezond eten, beslist niet roken, en je gewicht in de gaten houden. Het is niet het leukste rijtje, en evenmin het gemakkelijkste nu vette en zoete verleidingen meer dan ooit gepusht worden in reclames en onze belangrijkste vrijetijdsbesteding de Ipad of telefoon is…. maar je hart is het waard!

Aanvullende bron: Hartstichting. Basis: mijn eerdere artikel voor de weekendbijlage van de krant Napa (Curacao).