Als er één kenmerk is aan de manier waarop we in het westen omgaan met tijd, is dat dat we proberen tijd te controleren. Zomertijd en wintertijd zijn maar een voorbeeld ervan. Nu is eindelijk sprake van afschaffing van dit gegoochel met de klok, onder andere omdat blijkt dat we massaal moeten wennen aan dat uur vooruit of terug. Nog veel meer impact echter, heeft de brede voorkeur voor een dagritme waarbij we om zeven uur naast het bed staan en pakweg elf uur ‘s avonds weer erin liggen. Wie dat ritme aanhoudt doet mee met de tijdgeest, en wie een avondmens is, gaat al snel door voor een luilak. Maar zoals wij willen werken met de tijd, zo werkt de natuur zelf niet! Naast dat opgelegde dag- en nachtritme, hebben we namelijk een bio-ritme. Een biologische klok in ons eigen lichaam, die op een eigen wijze werkt. Een biologische klok die bepaalt wanneer we fit zijn en wanneer we aan slapen toe zijn. En ook een klok die zelf wel bepaalt hoe hij loopt, want ons bioritme kan veranderen onder invloed van bijvoorbeeld puberteit of overgang. Het is heel jammer dat we niet meer in contact staan met ons eigen lichaam, en dus ook niet met ons biologische ritme. We staan niet op als we uitgerust zijn, maar als de wekker gaat. We gaan niet slapen als we moe zijn, maar als we nog acht uur hebben voor we er weer naast moeten staan. Het is hopelijk geen nieuws dat een onrustbarend aantal mensen niet goed slaapt. Maar voor we zeggen dat iemand aan slapeloosheid lijdt, zouden we moeten uitzoeken of die persoon wel volgens haar of zijn bioritme slaapt! Let wel, ik zeg niet dat dat ook kan. Weinig werkkringen bieden flexibele werktijden. Maar als zelfstandig journalist heb ik gemerkt, dat wat ik zelf voor slapeloosheid versleet, in realiteit neerkwam op een verandering in mijn bioritme. Een jaar of tien geleden sliep ik om half twaalf ongeveer wel in, en stond ik er een uur of negen later weer naast (het is een mythe dat acht uur voor iedereen voldoende is, maar dat is een artikel voor een andere keer). Maar sinds pakweg vier jaar fluctueert mijn ideale bedtijd tussen één uur ‘s nachts en zelfs drie uur ‘s nachts. Zodra ik merk dat ik uren naar het plafond lig te staren, is het tijd om me aan mijn bioritme aan te passen. Want ik zou natuurlijk liever meedoen met het dagritme dat in de maatschappij heerst – al is het alleen maar om eens tijd te hebben een museum echt helemaal te kunnen bekijken voor het sluitingstijd is. Laat staan om netjes op tijd op afspraken te verschijnen. Maar ik heb het wel geleerd: mijn lichaam regeert. Moraal van dit verhaal is, dat het ook voor jou handig kan zijn om eventuele slapeloosheid nader te bekijken. Als je kunt, bijvoorbeeld tijdens je vakantie, experimenteer dan eens met je bedtijd als je denkt dat je aan slapeloosheid lijdt. Misschien zie je ook wel dat het gewoon om je bioritme gaat, en dat je op een later of – ik hoop het voor je – vroeger tijdstip wel lekker inslaapt. Want kun je eerder inslapen, dan kun je ook nog op tijd op om op je eventuele werk te verschijnen of anderzins met onze ochtendmensen-maatschappij mee te doen. Maar ben je net als ik en slaap je vaak ineens beter als je je bedtijd later laat ingaan, dan is het een schrale troost om te weten dat je niet meer slapeloos zou zijn als je de kans had je eigen werktijden te kiezen. Tenzij je net als ik voor jezelf kunt beginnen. Maar dan heeft het beestje tenminste de juiste naam: en dat is niet slapeloosheid.