Vriendelijkheid, compassie, vrede en begrip. Hoe passen zulke grootse woorden in je gewone dagelijkse leven? Timber Hawkeye’s boek Buddhist Boot Camp vertelt het in opvallend simpele taal. Maar er moet wél gewerkt worden. Train je geest voor het geluk van jouzelf en anderen.

Of je zijn boek leest of naar hem luistert, wat Timber Hawkeye zegt is simpel. Iets in je zegt ‘ja hoor, dat weet ik toch wel?’ Maar dan gebeurt er iets. Honderden juichende reacties kwamen er op zijn Facebook-pagina, over wat er verandert na het lezen van zijn boek Buddhist Boot Camp. Zelf nam ik de dag na ons interview spontaan een dag vrij. Dat is uitzonderlijk voor een ‘doe-mens’ dat het ‘zijn’ meestal uitstelt tot morgen. ‘Ik ben zo blij dat je aardiger voor jezelf wordt,’ reageert Timber enthousiast als ik hem mail na ons interview. Dat klinkt bijna een beetje klef, maar je gelooft hem. Het doet ertoe, zijn meeleven is echt. Het straalt uit zijn ogen en is te zien aan de manier waarop zijn handen gebaren. Soms trilt zijn stem even van emotie als hij praat over alles wat we onszelf en elkaar aandoen. Hawkeye is een bevlogen mens. Maar hij wil geen spiritueel leraar zijn. Een etiket als‘zen-boeddist’ krijgt hij ook liever niet. Er valt veel te zeggen over hem als schrijver en persoon. Maar zoals hij zelf benadrukt, gaat het niet om hem maar om het boek. ‘Boot Camp’ is Engels voor een pittig trainingskamp zonder franje. Boeddhisme draait om het trainen van de geest, vindt Timber. We moeten aan de slag, de beste versie van onszelf worden. Hier een voorproefje, via vier sleutelbegrippen: compassie, vrede, vriendelijkheid en begrip.

Compassie
Volgens Hawkeye draait compassie om liefde en zorgzaamheid. Het gaat om oog hebben voor wat wij als breekbare schepsels zo nodig hebben, en om vermijden wat schade veroorzaakt. Compassie verdient juist nú meer aandacht, omdat we massaal een schadelijke leefstijl hebben. Timber: “We hebben aangeleerd grof om te gaan met onszelf en anderen. Het meeste leed doen we onszelf aan. Mensen eten slecht en worden ziek. Ze wonen in een peperduur huis achter een hoog hek, en zijn eenzaam en angstig. Werk eens wat minder en leef wat meer! We offeren ons geluk op aan de prestatiemaatschappij. We weten niet hoe het dan wel moet. Achter wat mensen doen, zit vaak een verborgen schreeuw om hulp. Dat breekt mijn hart.” Zijn stem hapert even. Hij gaat verder: “Anderen wijzen je niet altijd de goede weg. De maatschappij heeft niet altijd gelijk. Je kunt het beste voor jezelf denken, en voor jezelf voelen. Als je in een situatie blijft zitten die niet goed voor je is, alleen omdat je denkt dat het zo hoort, denk er dan nog eens over na. Iedereen zou met plezier naar zijn werk moeten kunnen gaan, goed moeten kunnen eten en meer ontspanning moeten ervaren dan stress. Elk levend wezen verdient zorg en mededogen. Dat geldt voor hoe we onszelf behandelen, maar ook voor onze omgeving. Ik denk dat iedereen zorgzaam en liefdevol wordt geboren. Wie een mens of dier ziet lijden, wil helpen. Dat is je eerste reactie. Pas later komen er gedachten als ‘die bedelaar koopt vast drank van mijn geld’ of ‘Ik heb al mijn tijd en energie zelf nodig.” Zulke gedachtes komen van ons ego. Onze cultuur leert ons af om alles en iedereen als één te zien. Maar je kunt ook andere keuzes maken en je anders gedragen.”

Buddhist Boot Camp trainingsplan voor compassie:
Oefening: bekijk dingen vanuit je goddelijkheid
We kunnen maar op twee manieren reageren: vanuit liefde en compassie, of vanuit egoistische angst. We hebben zowel dat ego als de goddelijkheid in ons. Volg je ware natuur eens en kies voor zachtheid. De truc is om vragen te stellen bij wat je doet: “Is dit echt goed voor mij? Is dit goed voor andere mensen en dieren?”

Vrede
Het zet meer zoden aan de dijk om onszelf te veranderen, dan te sleutelen aan anderen. Dat geldt ook voor het werken aan vrede. Onvrede van binnen, neem je mee naar de buitenwereld. Maar innerlijke vrede ook. Via Timbers website zijn – voor het goede doel – T-shirts te vinden met een woordgrapje. In plaats van de tekst ‘Shit happens,’ staat er ‘Sit happens’ op. Die woorden hebben een diepere betekenis.Timber: “Zitmeditatie geeft je de kans om vredig te blijven ondanks de onrust om je heen. Ik train mijn geest via meditatie om kalm te blijven, wat er ook gebeurt. Ik probeer ook om minder onvrede van buitenaf toe te laten. Geweld op TV kijken is voor je hoofd, wat geraffineerde suiker is voor je lichaam. Een uurtje TV-kijken geeft onrust en onvrede voor de hele dag. Ik heb mijn TV weggegeven.”
Vanuit innerlijke vrede kunnen we vrediger met anderen omgaan. Maar dat ligt veel subtieler dan we denken. Timber: “Het gaat niet alleen om oorlog en strijd. Er is veel subtiel geweld: etiketten plakken. Ongevraagd advies geven. Controle over mensen of dieren uitoefenen, je bemoeien met wat een ander wel of niet ‘mag’. Is je weleens opgevallen hoe vaak mensen die wereldvrede promoten, vijandig en boos doen? Ik werk liever vreedzaam aan wat ik wil, dan te vechten tegen wat ik niet wil. Wat mij daarbij helpt, is bedenken: het tegenovergestelde van wat ik ‘goed’ noem, is ook goed. Het tegenovergestelde van wat ik weet, is ook waar. Het is afhankelijk van tijd, plaats en omstandigheden.”

Buddhist Boot Camp trainingsplan voor vrede
Oefening 1: voed de vrede in jezelf
Let eens op welke prikkels van buitenaf je toelaat. Wat neem je op aan onvrede en onrust? En hoe veel dingen brengen je juist vrede en vertrouwen? Als je merkt dat je vooral onvrede en onrust toelaat, kun je je trainen in betere keuzes. Wat voedt de vrede in jou? Mediteren? Inspirerende boeken lezen? Een natuurwandeling?
Oefening 2: voed de vrede in elk gesprek
Ieder mens heeft recht op eigen overtuigingen. Als iemand iets diep vanuit de grond van zijn hart zegt, probeer dan om daar niet tegenin te gaan. Zet je mening ernaast, zonder ‘geweld’ of weerstand.

Vriendelijkheid
De Dalai Lama zei eens: ‘Mijn religie is vriendelijkheid.” Is vriendelijkheid echt te vergelijken met religie? Wat is er zo belangrijk aan? Timber: “We zijn vriendelijkheid als zwakte gaan zien. Openlijk je frustraties uiten, lijkt juist heel acceptabel. Maar vergeet niet dat woorden een enorme kracht hebben, positief of negatief. De wereld wordt een mooiere plek als we aardiger worden. Een vegetarier kan best vriendelijk zijn tegen een vleeseter. Iemand die de fiets pakt, kan aardig zijn tegen iemand in een grote jeep. Iedereen heeft een eigen weg te gaan. Elk mens heeft het recht om op zijn of haar eigen tijd te ontwaken, rijp en volwassen te worden. Verlicht ben je niet, verlicht dóe je. Misschien help je vandaag iemand af van een depressief gevoel door even gedag te zeggen of te glimlachen. Ik bedenk zelf graag dat vreemde een vriend is die ik alleen nog niet ken.”

Buddhist Boot Camp trainingsplan voor vriendelijkheid
Oefening 1: wees dankbaar
Ook vriendelijkheid begint van binnen. Vóór woorden of daden komt altijd een gedachte. Onvriendelijke gedachtes zijn in de kiem smoren door er dankbaarheid tegenover te zetten. Timber: “Ik kan met iemand samenleven, bedenken dat hij de afwas te lang laat staan en ruzie maken. Maar ik kan ook dankbaarheid oproepen dat iemand met mij in een huis wil wonen en een vriendelijk gesprek beginnen. Als je dankbaarheid oproept, smelt onvriendelijkheid weg. Positieve en negatieve gevoelens kunnen niet tegelijk bestaan.”
Oefening 2: bedenk een ander verhaal
Gevoelens duren pakweg een minuut, tenzij we er van alles bij gaan denken en verstrikt raken in een negatief verhaal. Laat onaardige gevoelens komen… en gaan. Verbind er geen negatief verhaal aan, of bedenk iets positiefs. Timber: “Ik sprak iemand die zich op weg van haar werk naar huis ergerde aan voordringers in de file. Nu bedenkt ze dat diegene misschien heel nodig moet, of naar een ziek kind toe wil. ‘Ga maar even,’ denkt ze nu.”

Begrip
De wereld wordt niet per se beter als je met onbegrip reageert op iemand die anders denkt. Volgens Hawkeye verandert er meer als we begrip opbrengen maar tegelijk zelf het goede voorbeeld geven. Timber: “Mijn leven is mijn boodschap. Ik ben veganist. Bij een ontbijt samen wilden mijn nichtjes gebakken eieren. Ik zei er niets van, bakte griezelend eieren en nam zelf een vruchtensmoothie. Zij vroegen spontaan waarom ik dat doe. De volgende ochtend wilden ze ook een smoothie. Met onbegrip had ik ze nooit gewonnen. Begrip is een betere basis voor verandering dan je denkt.” Maar hoe breng je bijvoorbeeld begrip op voor een dief? Timber: “Je hoeft verkeerd gedrag niet toe te laten, maar oordeel niet snoeihard. Iemand ziet iets misschien nog niet in. Wie steelt, begrijpt de pijn van het bestolen worden niet. We hebben allemaal onze eigen lessen te leren. We kunnen veel beter samenleven als we wat begrip opbrengen voor de weg van de ander, op welk punt iemand ook staat.”
Ook voor onszelf is verandering gemakkelijker vanuit begrip dan vanuit een keihard zelfoordeel. Timber: “Ik heb gemerkt dat er twee versies van mij bestaan. Er is een eerlijke, liefdevolle en wijze Timber. Maar ook één die egoistisch kan zijn en oneerlijk. Ik probeer me elke dag te richten op de wijzere Timber, maar begrip op te brengen voor die andere. Ik honger de ene kant van mijzelf niet uit, maar probeer vooral de andere te voeden.”

Buddhist Boot Camp trainingsplan voor begrip
Oefening
Luister naar standpunten van allerlei mensen: sociologen, buren, mensen in de rij bij de supermarkt, politici van de ‘tegenpartij’, enzovoort. Train jezelf erop om ombegrip los te laten. Het helpt om te bedenken dat iemands waarheid even reeel is voor hemzelf, als jouw waarheid voor jou. Buig na de luistersessie in gedachten even voor het goede in de ander.

Timber Hawkeye in het kort
Zes jaar geleden had Timber Hawkeye (36) een duur appartement, sportauto en drukke baan. Toch werkte de ‘Amerikaanse droom’ niet. Vervulling bleef uit. Hij deed zijn bezittingen weg en verhuisde naar een simpel huis op Hawaii. Hij heeft er nu in de woorden van zijn vader, ‘bijna niets, maar toch alles.’ Timber leeft onder andere naar boeddhistische waarheden, maar moedigt iedereen aan om zichzelf te blijven, ook spiritueel. Hij waakt voor elk stempel: “Ik ben dol op Jezus maar ben officieel joods, ik gebruik hindoeistische mantra’s in een boeddhistische setting en mijn ochtendmeditatie is het gebed van Franciscus.”

Buddhist Boot Camp
Op zoek naar antwoorden op levensvragen, bestudeerde Timber Hawkeye bronnen van filosofie, religie en psychologie, waaronder boeddhisme. Vrienden en familie begonnen om advies te mailen. Op hun aanmoediging maakte hij van zijn mails en dagboekaantekeningen een boek en gaf het uit. Een uitgever pikte het op. Nu is het boek Buddhist Boot Camp aan een wereldwijde opmars bezig. Waarom dat succes? Volgens Timber omdat dit nu eens geen honderden pagina’s zijn vol dogma, ritueel en cultuur, maar een korte, begrijpelijke gids voor een beter, liefdevoller én gelukkiger leven. Instemmende reacties zijn er volop. Het voornaamste kritische geluid is dan weer ‘Gemakkelijker gezegd dan gedaan.’ Timbers laconieke reactie: “Het heet niet voor niets ‘boot camp.’ Het is niet de weg van de minste weerstand, maar een oproep om de beste versie van jezelf te worden. Dat is een kwestie van intensief je geest trainen. Het is niet anders. Je moet ermee aan de slag!”

Het boek ‘Buddhist Boot Camp’ is uitgegeven door Ten Have, www.uitgeverijtenhave.nl
Mijn interview met Timber Hawkeye verscheen eerder in Happinez
Meer over Timber Hawkeye, het boek én events die wereldwijd worden georganiseerd rondom Buddhist Boot Camp op: www.buddhistbootcamp.com