Niet meer gaan stemmen, of gewoon vertellen dat je een miljard ‘verdiend hebt’ zonder je af te vragen of dat wel kan. Wat hebben al die dingen gemeen? Het zijn gemakkelijke keuzes. Daarover kun je twee opmerkingen maken. Ten eerste, dat ze in onze tijd populairder zijn dan ooit. Ten tweede, dat de gemakkelijkste keuze zelden de beste is.

Het een zeggen en het ander doen
Onderzoekers weten het allang. We zeggen het een, en we doen het ander. We beweren dat we de ethiek hoog in het vaandel dragen, en vervolgens bedriegen we, we liegen of stelen. Niet alleen wijzelf, ook de huidige maatschappelijke manier van doen helpt daaraan mee. Want het moet ons maar niet te moeilijk gemaakt worden. Verdienen we goud geld terwijl medewerkers op een zogenaamd lager niveau nauwelijks kunnen rondkomen, dan kunnen wij daar toch niets aan doen? Kijk naar Jantje A of Pieternella B, die verdienen het ook, en krijgen we het hier niet dan krijgen we het elders wel – want denk toch aan de concurrentiepositie! Vandaag hoorde ik een politiek debat over de ‘gele vestjes’ die momenteel protesteren omdat ze niet meer kunnen leven van hun minisalarisje, omdat de energierekening – in de rake woorden van NVA-politica Veerle Wouters – een belastinginningsformulier is geworden via hetwelk de kleine man en vrouw gepakt worden. Het weerwoord van de aangesproken minister was dat die ‘gele vestjes’ staan voor lui die stenen door ramen gooien en alles kapot maken. Want het zou toch een al te moeilijke keuze worden om onder ogen te zien, dat onze samenleving keihard faalt in het ethisch handelen ten aanzien van wie zich vanwege geld en macht geen al te grote mond kan veroorloven.

Wie niet van zijn kont komt, krijgt niets gedaan
Nou wil ik niet beweren dat alle kwaad in de top zit – hoewel volgens mij wel veel van dat kwaad bij de elite is gaan huizen, juist omdat die steeds de gemakkelijke keuze maakt om voor de zelfverrijking te gaan. Nee, ook wij als gewoon volk mogen ons eens achter de oren gaan krabben. Of je nu voor Donald Trump bent of niet, feit blijft dat een te groot deel van de bevolking niet is gaan stemmen, omdat ‘het toch niets uitmaakt.’ Dan krijg je geen representatieve regering. Datzelfde geldt voor de Brexit. Of voor het bijna-monopolie van de Europese rechtse, kapitalistische politiek. Ga je niet stemmen, dan blijkt dat het toch wel iets uitmaakt. Want juist wit, hoogopgeleid en mannelijk gaat nou net wel stemmen en raad wat je dan krijgt.

Weinig gele vestjes
Dit is iets dat mij zorgen baart. De gemakkelijke keuze is een spook dat door onze samenleving waart, en zijn lelijke kop laat zien onder alle lagen van de bevolking. Al komen er mensen af op de betogingen van de gele vestjes, naar verhouding is het maar een zeer klein deel van de mensen die het betreft. Ik herinner me de tijden van een plein voor de Amsterdamse RAI waar ik nauwelijks overheen kwam omdat het vol protesterende verpleegkundigen stond. Laat staan de betogingen tegen kernenergie van decennia geleden, om nog maar iets te noemen. Uit onderzoek aangehaald door een Belgisch ziekenfonds, is gebleken dat lonen zo’n 20% hoger liggen wanneer een vakbond een partij van betekenis is. Maar we zijn geen lid meer, want dat kost tijd en geld en ‘solidariteit’ is uit de tijd en individualisme werkt het beste. O ja? Ik weet niet alles zeker, maar een ding wel. De gemakkelijke keuze is zelden de beste.