Huidvlekken zijn er in alle soorten en maten. Moedervlek, sproet, wijnvlek, pigmentvlek, er is geen huid die geen vlekje vertoont. Meestal zijn ze onschuldig. Maar wanneer moet er iets aan gedaan worden, en waar komt een huidvlek eigenlijk vandaan? Deze week het tweede deel van een uitgebreid ‘vlekkendossier’.
De spontaan verdwijnende vlek
Zoals in het eerste deel van het vlekkendossier werd opgemerkt, zijn de meeste huidvlekken onschuldig. Ook zijn er huidvlekken die vanzelf weer verdwijnen. Met name huidvlekken die verband houden met je hormoonhuishouding, zoals het zwangerschapsmasker. Een zwangerschapsmasker komt overigens niet alleen voor bij zwangere vrouwen. Deze pigmentvlekken kunnen ook voorkomen als je bijvoorbeeld iets inneemt, medicijnen of de anticonceptiepil, wat je hormoonhuishouding beinvloedt. Wanneer de zwangerschap voorbij is, je neemt de medicijnen niet meer of verruilt de anticonceptiepil voor een ander voorbehoedmiddel, dan verdwijnt het zwangerschapsmasker vaak spontaan. Een sunblock ofwel zonneproduct met ultra-hoge beschermingsfactor is intussen wel goed om verdieping van de vlek te voorkomen, en de kans te verkleinen dat de verkleuring blijft.
Weg, vlek?
Een fijne nieuwe trend is, dat we onvolmaaktheden steeds minder bezwaarlijk vinden; sproeten, een schoonheidsvlekje of moedervlek hier en daar, we beginnen ons te realiseren dat dat bij onze unieke persoonlijkheid hoort. Dat neemt niet weg dat we bepaalde vlekken echt als ongewenst kunnen beschouwen. Hetzij omdat de vlek medisch niet helemaal te vertrouwen is, hetzij omdat we ons er persoonlijk aan storen. Dan zijn er tal van mogelijkheden om uit te kiezen, met deskundig advies. Te beginnen met de blekende crèmes die zo langzamerhand elke cosmeticafabrikant in de aanbieding heeft, tot zwaardere middelen als laser en snijden. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste vlekbestrijders. Een opmerking vooraf: ga niet zelf peuteren, smeren en experimenteren. Je moet weten waarmee je bezig bent, en ook een goedaardige vlek kan zich minder goedaardig gaan gedragen wanneer je deze irriteert. Het is dus slim altijd even te overleggen met je huisarts. Wanneer je een donkere huid hebt, is het sowieso belangrijk om je goed te informeren over jouw persoonlijke mogelijkheden, want een meer gepigmenteerde huid kan heel anders reageren op een bepaalde behandeling dan een licht huidtype!
Snijden
Je dokter kan moedervlekken wegsnijden. Als de arts vermoedt dat de vlek kwaadaardig kan zijn, zal deze verder onderzoek doen. Omdat je plaatselijk verdoofd wordt, is dit gewoonlijk geen erg onaangename of pijnlijke ingreep. Er is wel sprake van een zekere littekenvorming maar als het goed is, zie je daar niet al te veel van.
Laser
Laser geniet een groeiende populariteit. Zo ook voor de behandeling van vlekken. Laser is, simpel gezegd, een geconcentreerde lichtbundel. Als deze bijvoorbeeld op een wijnvlek wordt gericht, zet het licht van de laser zich om in warmte. Deze warmte vernietigt de bloedvaten, die een wijnvlek de typerende kleur geven. Als het om een oppervlakkigere vlek gaat, werkt het anders. De laser verdampt de bovenste huidlaag dan tot een diepte die vooraf wordt bepaald. Omdat de bovenste huidlaag wordt verwijderd, vervaagt of verdwijnt de huidvlek. Vaak is laser met name een oplossing voor wijnvlekken, maar ook voor onregelmatige pigmentatie kan laser werken. Echter, huidartsen raden de laser in principe niet aan voor moedervlekken en de meeste soorten geboortevlekken, omdat deze er onrustig en eventueel zelfs kwaadaardig van zouden kunnen worden. Een laserbehandeling kan helaas pijnlijk zijn. Vandaar dat je verdoofd wordt, hetzij met een injectie die de plaats lokaal minder gevoelig maakt, hetzij in de meer ingrijpende gevallen met narcose. Jammer genoeg is ook napijn mogelijk. De huid kan onder andere gaan zwellen, rood worden en korsten vormen, maar meestal herstelt alles wel goed. Nog een minpunt is dat laser een prijzige kwestie kan betekenen. Een kleine vlek kan meevallen qua kosten, maar bij grote en hardnekkige plekken kun je van de behandeling uiteindelijk vaak ook leuk op vakantie….
IPL
Een vrij recent ‘zusje’ van de laser is IPL, ofwel Intense Pulse Light. Geconcentreerde stootjes licht worden op de huid gericht, veranderen daar in energie en kunnen de pigmentcel aldus aanpakken. Voordeel is dat IPL gerichter kan werken dan laser, en dat naweeën zoals korstjes en dergelijke minder zijn. Dat brengt echter mee dat sommige gebruikers melden dat IPL hen een minder goed of houdbaar resultaat oplevert dan laser. Tip: of je nu denkt aan laser of IPL, overleg tevoren goed over de te verwachten resultaten om teleurstellingen te voorkomen. Informeer je ook eens bij anderen in je omgeving over goede behandeladressen, want behalve de verschillen tussen laser en IPL onderling, zijn er ook grote verschillen in de werkzaamheid van de diverse behandelapparaten! Goedkoop kan in zo’n geval dus duurkoop blijken omdat met verouderde c.q. minder effectieve apparatuur wordt gewerkt… En zorg ook dat de behandelaar gekwalificeerd is.
Chemische peelings
De chemische peeling ontleent haar werkzaamheid aan een zuur, dat een laagje van de huid doet verdwijnen waarna de dieper gelegen, meer egale huid wordt onthuld. NB: een chemische peeling moet je niet verwarren met de korreltjescrèmes die je thuis gebruikt om je huid wat gladder te maken, die zijn namelijk van een veel lichter kaliber. De chemische peeling is onder andere van toepassing bij vlekkerige pigmentatie, maar niet als het gaat om moedervlekken en de meeste soorten geboortevlekken, want die kunnen door deze behandeling onrustig worden. Peelings op basis van zuren zijn er in diverse soorten. Een fruitzuurpeeling is het mildst, een zogenaamde Phenol-peeling het ingrijpendst. Hoe krachtiger, des te minder prettig de behandeling en eventuele naweeën. Lokale verdoving kan volstaan maar bij de krachtigste varianten kan (veel) betere verdoving nodig zijn. Houd achteraf rekening met steken, roodheid, irritatie en korstvorming; en er is helaas altijd een kleine kans op infectie of littekenvorming. Bovendien kunnen zwaardere peelings weer nieuwe pigmentatieproblemen betekenen, maar dat is meestal voorbijgaand. De kosten lopen sterk uiteeen, dus laat je persoonlijk adviseren. Overigens zijn de zogenaamde kruidenpeelings die bijvoorbeeld schoonheidsspecialistes aanbieden, meestal lichtere middelen die niet al te diep en ingrijpend werken. Maar voor lichte gevallen van onregelmatige pigmentatie kan dit een prima oplossing zijn.
Dit artikel is een bewerking van een artikel dat ik eerder schreef voor het blad Cosmopolitan. Met hartelijke dank aan Dr. J.J. Remme, dermatoloog, Nederlandse Kankerbestrijding/Koningin Wilhelminafonds en Dr. L. Habbema, dermatoloog, voor hun medewerking.