Huidvlekken zijn er in alle soorten en maten. Moedervlek, sproet, wijnvlek, pigmentvlek, er is geen huid die geen vlekje vertoont. Meestal zijn ze onschuldig. Maar wanneer moet er iets aan gedaan worden, en waar komt het vandaan? Deze week het derde deel van het grote ‘vlekkendossier’.

In deel twee van het grote vlekkendossier stonden enige methodes om vlekken te doen verminderen of eventueel verdwijnen. Deze keer lees je over nog enkele manieren om dat te bereiken, en er volgt een kort signalement van veel voorkomende vlekken.

De blekende crème
Het idee achter de blekende huidcrème lijkt op dat van de chemische peeling, al is de werking minder ingrijpend. ‘Schurende’ bestanddelen halen een laagje van de huid af. Denk er sowieso wel om dat een blekende crème ongeschikt is voor moeder- en het merendeel der geboortevlekken, omdat ze irritaties kunnen opwekken met allerlei narigheid tot mogelijk gevolg. Er bestaan drie groepen blekende middelen. Er is de variant die gebruikt wordt door dermatologen en plastisch chirurgen, daarnaast zijn er de crèmes die cosmeticahuizen aanbieden en tot slot zijn er – helaas helaas – de dubieuze bleekmiddelen. Blekende crèmes uit de medische hoek boeken vaak goed resultaat op sproeten, het zogenaamde zwangerschapsmasker en andere vormen van vlekkerige pigmentatie. Ook zijn ze relatief betaalbaarder dan veel andere vlekkenbestrijders. Een stuk minder diepgaand werkt een cosmetische crème, zoals cosmeticahuizen die verkopen. Hooguit mag je resultaat verwachten op de lichte verkleuringen (No7, Lancome). En tot slot een waarschuwing tegen de crèmes die onder de toonbank door verkocht worden, of online door schimmige bedrijven. Dermatologen wijzen erop dat deze niet alleen rare effecten kunnen opleveren maar ook ronduit gevaarlijk kunnen zijn!

Cosmetische tatoeage
Cosmetische tatoeage gaat uit van hetzelfde principe als de bekende tatoeagetechniek. Mmet een fijn naaldje wordt pigment ingebracht in de huid, in dit geval een kleur die zo veel mogelijk lijkt op de natuurlijke. Een methode die ongeschikt is voor moedervlekken en de meeste geboortevlekken, maar wel mogelijk geschikt is voor onder andere wijnvlekken. Soms wordt de methode ook toegepast op de huidaandoening vitiligo, maar bedenk wel dat vitiligo zich gewoonlijk uitbreidt, en dan is het effect helaas weg of onvoldoende. Zolang je een deskundige in de arm neemt voor de behandeling, is cosmetische tatoeage een veilige behandeling. Helaas hangt er wel een prijskaartje aan met name toepassing op grotere
oppervlakken.

Camouflage
Het is feitelijk geen behandeling, maar wel een oplossing om van dag tot dag vitiligo-, wijn- en pigmentvlekken uit zicht te laten verdwijnen: camouflage. Dan moet je niet denken aan zomaar een camouflagestick. Er zijn middelen (o.a. Coverderm, Dermacolor) die officieel veeg-, water én zwembestendig zijn, en vlekken redelijk tot goed camoufleren. Ook zijn deze er voor lichaam zowel als gezicht. Een niet te grote vlek kun je zelf leren camoufleren. Voor moeilijkere vlekken kun je je laten adviseren en begeleiden bij het zetten van de eerste stappen. Je bepaalt samen met een huidtherapeut of gespecialiseerde schoonheidsspecialist de beste kleur, en leert het aanbrengen. Let wel: het resultaat staat of valt met het goed schoonmaken van de huid vooraf, en kan tegenvallen door bijvoorbeeld zweten.

Bij wie?
Met bovenstaande behandelingen en die vorige week werden genoemd, is de globale opsomming volledig. Maar, bij wie kun je terecht? Er zijn ziekenhuizen met een afdeling dermatologie en/of plastische chirurgie, die zich bezighouden met vlekken die om medische redenen dienen te verdwijnen. Maar voor een meer medisch-cosmetische behandeling kun je er niet per se terecht. Bij privéklinieken is het cosmetische aspect wel dagelijkse gang van zaken. Een verstandige voorzorgsmaatregel is dat je daar iemand vindt die zich officieel dermatoloog mag noemen. De titel cosmetisch chirurg wordt namelijk ook weleens gevoerd door iemand die ter zake onkundig is! Informeer je dus goed voor je ergens een behandeling laat doen, bijvoorbeeld bij iemand in je omgeving, en let heel goed op de kwalificaties van de behandelaar.

Mag ik van u een vlekje?
Om het feit te onderstrepen dat een vlekje ook leuk en uniek kan zijn, nog iets over de, zeg maar, pretvlekjes. Denk aan een paar sproeten rond je neus of een sexy donker schoonheidsvlekje á la Marilyn Monroe of Cindy Crawford. Er zijn er heel wat die zoiets met een kohlpotlood realiseren, of met een wenkbrauwpotlood. Overigens zijn er ook medisch-cosmetische instituten die een pretvlekje tegen betaling aanbrengen, door een tatoeagetechniek. Dat is dus wel een vlekje voor de lange termijn…

Vlek en uitleg

Geboortevlek
Wat? Verkleuring en/of verdikking. Vaak oppervlakkig, soms dieper in de huid. Hoe ziet het eruit? Verschillend. Groot of klein, onregelmatig, vleeskleurig, gelig, licht of donkerbruin tot zwart, rood- of blauwachtig. Deze kan overal op je lijf voorkomen. Hoe komt het? Deze vlek is, zoals de naam al zegt, aangeboren. De oorzaak is vermenigvuldiging van huidweefsels, overmatige pigmentatie of, en die oorzaak is zeldzamer, concentratie van bloedvaten. Wat helpt ertegen? In overleg met de arts kun je deze vlek laten verwijderen, bijvoorbeeld door wegsnijden, als dat nodig is. Is het erg? Meestal niet. Kan soms echter onrustig worden of zelfs kwaadaardig, of op ziekte wijzen.

Melanoom
Wat? Kwaadaardige moedervlek Hoe ziet het eruit? Kan lijken op, of beginnen als gewone moedervlek. Onregelmatige vorm en kleur, vaak onrustig. Vooral op onderarmen, benen, maar kan overal, zelfs op tenen. Mogelijke kleuren: zwart, bruin, maar ook rood, paars, blauw, grijs, wit of een mengeling van tinten. Hoe komt het? Erfelijkheid, of zonnebrand als kind. Veel moedervlekken hebben betekent ook meer kans dat er één dwars gaat liggen – al blijven kleine moedervlekken vaak rustig. Wat helpt ertegen? In overleg met de arts wegsnijden. Is het erg? Als je er vroeg bij bent meestal niet. Bij uitzaaiing helaas gevaarlijk of zelfs dodelijk.

Wijnvlek
Wat ? Verkleuring door te veel/ vergrote bloedvaten Hoe ziet het eruit? Als een roze tot paarse vlek Hoe komt het? Aangeboren of ontstaat spontaan. Maar is niet erfelijk. Wat helpt ertegen? Laserbehandeling is een veel gebruikt middel. Of tatoeage met pigmenten. In extremere gevallen huidtransplantatie. Is het erg? Nee.

Vitiligo
Wat? Pigmentcellen verdwijnen, en wel vanwege je eigen (verwarde) afweersysteem. Hoe ziet het eruit? Dit zijn witte vlekken die vooral voorkomen op gezicht, handen, voeten en rond geslachtsdelen. Hoe komt het? Er wordt geen pigment meer aangemaakt. Wat helpt ertegen? Pigment kan geactiveerd worden met uv-licht. Huidtransplantatie wordt in bepaalde gevallen ook toegepast. Cosmetische tatoeage werkt om de huidkleur te verbeteren. Helaas kan vitiligo dan op andere plekken weer opduiken. Is het erg? Niet gevaarlijk maar wel opvallend, zeker op een donkere huid. Kan dus psychisch moeilijk zijn. Hoewel het eerste fotomodel met vitiligo al een tijd geleden is gesignaleerd, dus de perceptie kantelt gelukkig wel.

Zwangerschapsmasker
Wat? Plaatselijke verkleuring door verhoogd pigment Hoe ziet het eruit? Als een gekleurd ‘masker’ over voorhoofd neus en wangen Hoe komt het? Hormonen. Bij zwangerschap, maar ook bij gebruik van de pil en hormonale medicijnen Wat helpt ertegen? Afwachten, dit verdwijnt vaak als hormonen tot rust komen. C.q. met de pil stoppen. Ook blekende crèmes of laser kunnen werken. Je voorkomt erger met een sunblock. Is het erg? Nee.

Dit artikel is een bewerking van een artikel dat ik eerder schreef voor Cosmopolitan. Met hartelijke dank aan Dr. J.J. Remme, dermatoloog, Nederlandse Kankerbestrijding/Koningin Wilhelminafonds en Dr. L. Habbema, dermatoloog, voor hun medewerking.